Ze hebben een grote oppervlakte, zijn meestal plat en torenen vaak hoog uit boven de gebouwen die hen omringen. De gebouwen onder hen verbruiken veel elektriciteit, en hebben eerder geld te weinig dan geld te veel. Die feiten overziend vraag je je haast af: waarom is nog niet elk theaterdak in Nederland tot de rand toe gevuld met zonnepanelen?
Martin Keereweer van het Meervaart Theater in Amsterdam lijkt erg tevreden met de zonnepanelen die het theater sinds 2017 heeft liggen. De cijfers die hij op een donderdagmiddag in debatcentrum De Balie presenteert geven hem dan ook geen ongelijk. De panelen, gefinancierd met hulp van het Amsterdamse duurzaamheidsfonds, blijven naar verwachting 25 jaar werken, en verdienen zichzelf binnen negen jaar terug. De overige zestien jaar bespaart het theater elk jaar ruim €8.000 op zijn energierekening. Nu is dat op een complete theaterbegroting misschien een bescheiden bedrag, en het is hoe dan ook minder belangrijk dan de 60 ton CO2-uitstoot die de panelen jaarlijks besparen. Maar toch: met €8.000 kun je bijvoorbeeld gemakkelijk al je vrijwilligers een mooi extraatje geven, een spectaculair bedrijfsuitje organiseren, of net die ene voorstelling extra programmeren.
Het Meervaart Theater is niet het enige theater dat zichtbaar blij is met zijn zonnepanelen. In het Wilminktheater in Enschede wachten bezoekers bijvoorbeeld op hun afspraak onder een scherm waarop de opgewekte kilowatturen getoond worden – kilowatturen waarmee naar eigen zeggen een ‘aanzienlijk bedrag’ op de energierekening bespaard wordt. En op een eerdere tweet van de Boekmanstichting over zonnepanelen op theaterdaken reageerde Theater Kikker in Utrecht terecht trots met een foto van hun eigen zonnepanelen.
De theaters die ze hebben, lijken dus heel blij met hun zonnepanelen. Waarom zijn zij dan toch met zo weinig? Uit ons onderzoek eerder dit jaar bleek dat slechts 13 van de 51 theaters en concertgebouwen die de enquête hebben ingevuld zelf energie opwekken. En een rondje over Nederland met Google Earth laat maar op 19 van de 119 leden van branchevereniging VSCD duidelijk zonnepanelen zien – al zullen dat er inmiddels mogelijk wel iets meer zijn omdat een deel van de satellietbeelden verouderd is.
Anders geformuleerd: wat zouden redenen kunnen zijn waarom een theater (nog) geen zonnepanelen heeft? De resultaten van de enquête die we eerder dit jaar uitvoerden bieden zicht op verschillende mogelijke redenen. Omdat er te weinig kennis over zonnepanelen is, en te weinig tijd om die te verwerven. Omdat het pand van de gemeente is. Omdat er veel techniek aan het dak van het theater hangt, waardoor niet zeker is of zonnepanelen mogelijk zijn. En bovenal: omdat er geen geld voor is.
Dit zijn stuk voor stuk goede redenen die de aanleg van zonnepanelen bemoeilijken, maar ze hoeven het niet onmogelijk te maken. Om theaters te helpen met de aanleg van zonnepanelen, stapte daarom onlangs de Theaterdakenrevolutie vanuit de coulissen tevoorschijn. Deze samenwerking tussen de Zoncoalitie, Sungevity Nederland en Bureau 8080 wil zoveel mogelijk theaterdaken vol leggen met zonnepanelen, en tijdens de aftrap op 7 september lieten deze organisaties gezamenlijk zien hoe dat kan.
Het grote voorbeeld daarbij is de Schooldakrevolutie. Scholen kennen veel vergelijkbare uitdagingen bij de aanleg van zonnepanelen als theaters: er is een gebrek aan kennis, tijd en geld, en de panden zijn vaak van de gemeente. Op al deze uitdagingen is echter een antwoord gevonden. De stichting achter de Schooldakrevolutie begeleidt scholen in een groot deel van het proces. Om de zonnepanelen te financieren is in samenwerking met verschillende financiers een fonds opgericht waaruit scholen voordelig een lening kunnen afsluiten. En de ervaring leert dat de meeste gemeentes juist blij zijn met initiatieven om zonnepanelen neer te leggen: dit helpt hen alleen maar bij de klimaatplannen waarmee ze zelf al bezig zijn. De toekomst ziet er dan ook zonnig uit voor de Schooldakrevolutie: op al ruim 1.200 van de 8.000 (geschikte) schooldaken liggen zonnepanelen, en de ambitie is dat de rest binnen zes jaar volgt.
De Theaterdakenrevolutie heeft de potentie om dit voorbeeld te volgen. De deelnemende organisaties willen theaters zoveel mogelijk ontzorgen bij de aanleg van zonnepanelen: van de technische dakinspectie tot aan de aanvraag en vergelijking van offertes, en van de installatie tot het moment dat je eerste theaterlampen op zonne-energie branden. En als genoeg theaters de ambitie uitspreken om zonnepanelen neer te leggen, moet het mogelijk zijn om net als de Schooldakrevolutie een fonds op te zetten dat de aanschaf financieel haalbaar en voordelig maakt.
Op elk theaterdak in Nederland zonnepanelen: het is dus mogelijk als we dat echt willen. Richt daarom de komende tijd de spotlights niet op het podium maar juist omhoog, zeg vriendelijk tegen de gebouwmanager dat hij het dak op kan, en neem vooral een kijkje op www.theaterdakenrevolutie.nl.
