Duurzaamheid in de culturele sector

De culturele sector heeft een groeiende ambitie om te verduurzamen, maar veel organisaties worstelen met het omzetten van intenties in concrete maatregelen. Eerder onderzoek toonde al aan dat organisaties het belang van duurzaamheid erkennen, maar vaak gebrek hebben aan middelen, tijd, kennis of ondersteuning. Hoewel er inspirerende koplopers zijn, blijft structurele verankering van duurzaamheid in beleid achter. Om deze kloof te verkleinen adviseerde de Raad voor Cultuur in Cultuur Natuurlijk (2023) onder andere om nulmetingen, kennisdeling, aanpassingen in regelgeving en betere ondersteuning van organisaties te stimuleren.

Verschillen binnen de sector

Uit een enquête onder 680 culturele organisaties (BIS-aanvragen), aangevuld met interviews en literatuuronderzoek, blijkt dat voortgang en ondersteuningsbehoeften sterk verschillen per discipline. Musea lopen voorop in structurele borging en dataverzameling, presentatie-instellingen werken pragmatisch maar minder systematisch, podia verschillen naar organisatievorm en festivals tonen innovatie maar missen passende generieke instrumenten.

Knelpunten in implementatie

Versnippering, uiteenlopende uitvoeringsfasen en beperkte capaciteit maken aansluiting bij bestaande tools en beleid lastig. Hierdoor blijft daadwerkelijke implementatie achter bij de ambitie.

Versnelling van verduurzaming vraagt om maatwerk, gezamenlijke instrumenten, sectorbrede kennisdeling en structurele verankering. De cultuursector heeft daarbij een belangrijke voorbeeldfunctie richting publiek en samenleving.

Zeven aanbevelingen

In het rapport vind je zeven aanbevelingen voor instellingen, brancheorganisaties en beleid,
geïnspireerd door de inspanningen van musea, presentatie-instellingen, podia en festivals, om de sector te versterken. In het kort:

1. Versterk collectieve instrumenten
   Bundel en positioneer bestaande tools en kennisplatforms sectorbreed.
2. Stimuleer kennisdeling en peer learning
   Faciliteer uitwisseling van best practices en ervaringen.
3. Veranker duurzaamheid in beleid
   Benoem verantwoordelijkheden, doelen en monitoring.
4. Werk met maatwerk en schaalbaarheid
   Ontwikkel instrumenten passend bij verschillende typen organisaties.
5. Versterk monitoring en data
   Breng ook mobiliteit, materialen en ketens (scope 3) in beeld.
6. Benut publieksimpact (handafdruk)
   Stimuleer duurzame keuzes via programmering en communicatie.
7. Faciliteer innovatie
   Creëer ruimte voor experimenten en opschaling van succesvolle pilots.