Boekmanstichting Kenniscentrum voor kunst, cultuur en beleid

Aantal tentoonstellingen musea

Sorry! Niet meer dan 6 items tegelijk.

Aantal tentoonstellingen musea

2005 2.041
2007 2.420
2009 2.143
2011 1.974
2013 1.921
2015 1.963
2017 1.940

In 2017 daalde het aantal tentoonstellingen dat door musea georganiseerd werd licht ten opzichte van 2015. In totaal werden er in 2017 door 606 musea 1.940 tentoonstellingen georganiseerd, 23 minder dan twee jaar eerder (CBS 2019).

Hoewel het aantal tentoonstellingen over tien jaar bezien nauwelijks is gestegen, groeide het museumbezoek in dezelfde periode wél fors. Het gemiddeld aantal bezoekers per tentoonstelling is in 2017 dan ook groter dan in 2005 (CBS 2015, 2019). Dat musea met een redelijk gelijkblijvend aantal tentoonstellingen meer bezoekers weten te trekken, indiceert dat hun publieke succes is gestegen. Noemenswaardig is in dit verband de opkomst van ‘blockbustertentoonstellingen’: grootse tentoonstellingen die door een uitgebreide promotie veel bezoekers trekken (Knegjens 2017). Zo kwamen in 2019 op de tentoonstelling Alle Rembrandts in het Rijksmuseum 455.000 bezoekers af, en bezochten bijna 360.000 mensen de tentoonstelling Hockney – Van Gogh: The Joy of Nature in het Van Gogh Museum (Rijksmuseum 2019, Van Gogh Museum 2019).

Niettemin kent het succes van blockbustertentoonstellingen ook een keerzijde. Zo waarschuwde de Raad van Cultuur ervoor dat door de publieksvriendelijke tentoonstellingen de inhoudelijke diepgang van musea kan afnemen, en wijst de raad op de hoge kosten die musea moeten maken voor bijvoorbeeld bezoekersontvangst, transport, verzekeringen, beveiliging, schoonmaak en slijtage van het gebouw, en de financiële risico’s die dat met zich meebrengt (Raad voor Cultuur 2018).  Bovendien zijn de blockbustertentoonstellingen weinig duurzaam, en kan het de museumervaring ernstig hinderen als er te veel bezoekers tegelijk in het museum zijn (Kale 2019, Knol 2020). Begin 2020 sprak Stedelijk Museum De Lakenhal zich dan ook nadrukkelijk uit tegen blockbustertentoonstellingen, waarbij directeur Meta Knol concludeerde dat deze manier om tentoonstellingen te organiseren zeker voor middelgrote musea langzaamaan onmogelijk wordt (Knol 2020).

Per 2015 hanteren het Centraal Bureau voor de Statistiek, de Museumvereniging en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed gezamenlijk een nieuwe museumdefinitie. Daardoor is de onderzoekspopulatie voor de museumcijfers herijkt. Museumcijfers over 2015 zijn daarmee (mogelijk) niet goed vergelijkbaar met die over eerdere jaren (CBS z.j.).

Door een wijziging of correctie in de brondata of dataverzameling zijn één of meerdere waarden van deze indicator gewijzigd ten opzichte van de vorige editie van de Cultuurindex Nederland.

Eén of meerdere waarden van deze indicator hebben op het moment van publicatie in de brondata nog een voorlopige status.

Bronnen

CBS (z.j.) ‘Musea: wat behelst het onderzoek?’.

Op: www.cbs.nl.

CBS (2015) ‘Musea, bezoeken, tarieven en type collectie, 1993-2013’.

Op: www.opendata.cbs.nl, 1 juni.

CBS (2019) ‘Musea; collectie, bezoeken, tarieven, tentoonstellingen, werkgelegenheid’.

Op: www.opendata.cbs.nl, 2 december.

Rijksmuseum (2019) ‘455.000 bezoekers voor Alle Rembrandts in het Rijksmuseum’.

Op: www.rijksmuseum.nl, 10 juni.

Kale, S. (2019) ‘Caught in the crush: are our galleries now hopelessly overcrowded?’.

Op: www.theguardian.com, 2 december.

Knegjens, K. (2017) Voorbijgaande belevenis of blijvend fenomeen? De plaats van blockbustertentoonstellingen in het Nederlands museumlandschap.

Nijmegen: Radboud Universiteit (masterscriptie).

Knol, M. (2020) ‘Stop de blockbusterverslaving. Publiekstrekkers? Vertel liever het lokale verhaal’.

In: NRC Handelsblad, 22 februari.

Raad voor Cultuur (2018) In wankel evenwicht: sectoradvies musea.

Den Haag: Raad voor Cultuur.

Van Gogh Museum (2019) ‘Van Gogh Museum 2019: aantal Nederlandse bezoekers blijft stijgen’.

Op: www.vangoghmuseum.nl, 19 december 2019.

Notes

Per 2015 hanteren het Centraal Bureau voor de Statistiek, de Museumvereniging en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed gezamenlijk een nieuwe museumdefinitie. Daardoor is de onderzoekspopulatie voor de museumcijfers herijkt. Museumcijfers over 2015 zijn daarmee (mogelijk) niet goed vergelijkbaar met die over eerdere jaren (CBS z.j.).

Door een wijziging of correctie in de brondata of dataverzameling zijn één of meerdere waarden van deze indicator gewijzigd ten opzichte van de vorige editie van de Cultuurindex Nederland.

Eén of meerdere waarden van deze indicator hebben op het moment van publicatie in de brondata nog een voorlopige status.

Partners & subsidiënten