Aantal rijksmonumenten

Het aantal rijksmonumenten is gestaag gegroeid van 59.375 in 2005 naar 61.965 in 2017. Het grootste aantal van deze monumenten is te vinden in Noord-Holland en Zuid-Holland. Per inwoner zijn echter de meeste monumenten te vinden in Zeeland en Friesland. Provincies verschillen onderling dus duidelijk in de hoeveelheid aanwezige rijksmonumenten.

Misschien nog interessanter zijn daarnaast de verschillen in het soort monumenten dat het landschap vult. Juist deze verschillen geven regio’s elk een eigen karakter, en weerspiegelen de specifieke geschiedenis die een gebied heeft doorgemaakt. Zo reiken in het katholieke Limburg en Noord-Brabant de meeste kerktorens hemelwaarts, bewaken de vele kastelen en verdedigingswerken in Gelderland de herinnering aan het militaire verleden van deze provincie, en reflecteert in de grote hoeveelheid monumentale woonhuizen in Noord- en Zuid-Holland nog een glans van een rijke handelshistorie (RCE 2018).

Rijksmonumenten worden sinds de eerste Monumentenwet uit 1961 aanwezen. In eerste instantie kregen uitsluitend gebouwen die voor 1850 gebouwd waren bescherming. In de jaren tachtig verschoof de aandacht naar de periode 1950-1940, terwijl recent vooral de Wederopbouwjaren (1940-1965) centraal staan. Ook verschoof de manier van aanwijzen van een objectgerichte benadering naar een meer ruimtelijke landschapsgerichte benadering.