De boekenbranche was ruim vertegenwoordigd tijdens het symposium van de Koninklijke Vereniging van het Boekenvak (KVB) en de Dr. P.A. Tiele-Stichting in het fraaie Dilligentia Theater in Den Haag, maandag 22 maart. Hoe doen zij het? Klantenbinding in digitale tijden’ was het thema. Hoe bereik je je klanten in tijden van digitalisering? Waar vind je ze, hoe laat je weten dat je er bent en wat je doet, hoe houd je contact? Het zal weliswaar geen vaart lopen met de digitalisering in het boekenvak, maar er is wel degelijk iets aan de hand. Aldus KVB-voorzitter Elco Brinkman in zijn welkomstwoord. Dat werd in de loop van de middag bevestigd, vooral door schrijver Marcel Möring. Dagvoorzitter Nelleke Noordervliet introduceerde de sprekers: deskundigen uit verschillende sectoren die licht konden werpen op hun ervaringen met digitalisering en de invloed van de oprukkende nieuwe media binnen hun sector. ‘Laat u informeren, maar niet gek maken’, waarschuwde Noordervliet. Geert Noorman, directeur van de Nederlandse Uitgeversbond en voorheen o.a. werkzaam bij Elsevier Science, ging van start met een toelichting over de ingrijpende omwentelingen bij de wetenschappelijke uitgeverij. Voor de situatie bij de kranten en tijdschriften was Yvonne Zonderop uitgenodigd. Zij was lid van de Commissie-Brinkman die advies uitbracht over innovatie en toekomst van de pers, en bij de Volkskrant verantwoordelijk voor het debatkatern Het Betoog. Niet de redactie maakt de krant, maar de lezer, legde ze uit. Daarom moeten journalisten leren als mediator op te treden. Toepassingen van nieuwe media bij de NOS werden uiteengezet door Roeland Stekelenburg, hoofd Nieuwe Media bij de NOS. Deze publieke omroep werd in 2008 uitgeroepen tot Mediabedrijf van het jaar vanwege de innovatieve multimediaconcepten. Ook hij wees op de belangrijke rol van de afnemer. Het publiek bepaalt plaats, tijd en vorm van berichtgeving. Voor de pauze was er nog de uitreiking van de Tiele-scriptieprijs. Het onderzoek van Richard Velthuizen naar 17e eeuwse pamfletten werd bekroond als de beste scriptie op het gebied van de boekwetenschap in 2009. Na de pauze ging de aandacht uit naar de situatie in Vlaanderen. Geert Joris, directeur van de Vlaamse koepelorganisatie voor het boekenvak boek.be, zette uiteen hoe het bij onze zuiderburen zit met digitalisering in het boekenvak. De digitalisering heeft ook voor schrijvers ingrijpende gevolgen, legde schrijver Marcel Möring daarna uit. Vooral voor hun rechts- en inkomenspositie. Hij ontvangt tussen de 7 en 15 procent van de verkoopprijs van een boek. Maar wanneer de productiekosten door digitalisering slinken, zal de verkoopprijs dalen. ‘Dan blijft er nog minder over voor de schrijver, die nota bene de schepper is van het product’, verzuchtte hij. Möring maakt zich ernstig zorgen over de scheve verhoudingen en heeft zich daarom aangesloten bij het C-Shed initiatief van Leon de Winter. Dit is een platform waar schrijvers hun digitale boeken kunnen aanbieden en zelf de verkoopprijs bepalen. ‘Ik mag het misschien niet zeggen als onafhankelijk dagvoorzitter, maar ik heb me ook aangesloten’, vertrouwde Noordervliet het publiek toe. Jos de Haan, hoofd onderzoek Tijd, Media & Cultuur bij het Sociaal en Cultureel Planbureau en bijzonder hoogleraar ICT, Cultuur en Kennissamenleving aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, presenteerde vervolgens de negende Tiele-lezing, onder de titel: ‛De trage acceptatie van de snelle media’. De digitalisering rukt op, maar we overschatten de impact op korte termijn, was de strekking. De lezing van De Haan is als afzonderlijke publicatie bij Amsterdam University Press verschenen. Ter afronding was er een paneldiscussie. De gemoederen liepen hoog op naar aanleiding van het betoog van Marcel Möring. Een boekverkoper riep dat de schrijver zijn succes voor een deel te danken heeft aan de branche die hij nu de rug toekeert! Möring wist van geen wijken. Schrijvers hebben lang genoeg rekening gehouden met uitgeverij en boekhandel, dat moet maar eens afgelopen zijn. Gelukkig was er na afloop van de bijeenkomst voor iedereen een borrel beschikbaar.
