Beschermde stads- en dorpsgezichten zijn gebieden in dorpen of steden met een bijzonder of belangrijk cultuurhistorisch karakter. Het aantal gebieden dat hiervoor wordt aangewezen, is tussen 2005 en 2017 geleidelijk toegenomen van 355 naar 472.
De eerste beschermde stads- en dorpsgebieden werden vanaf 1961 aangewezen, waarbij toen nog vooral naar schoonheid en beeldkwaliteit werd gekeken. Vanaf de jaren tachtig ging men meer naar structuren kijken, waardoor ook niet-bebouwde gebieden als parken en grachten beschermd konden worden. Sinds de jaren ’90 komen ook bijzondere cultuurlandschappelijke ensembles en eigentijdsere, volledig ontworpen gebieden voor bescherming in aanmerking. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed heeft een kaart samengesteld waarop alle rijksbeschermde stads- en dorpsgezichten staan aangegeven.
Notes
Door een wijziging of correctie in de brondata of dataverzameling zijn één of meerdere waarden van deze indicator gewijzigd ten opzichte van de vorige editie van de Cultuurindex Nederland.