Aantal uitleningen openbare bibliotheken

De openbare bibliotheek ontwikkelt zich steeds meer van een plek waar voornamelijk boeken geleend kunnen worden, naar een plek met een brede maatschappelijke functie (Burgt et al. 2019). Het aantal door bibliotheken georganiseerde activiteiten en het aantal bibliotheekbezoeken steeg daardoor fors in de afgelopen jaren, terwijl het aantal uitgeleende materialen verder terugliep (CBS 2019b, KB 2019a, KB 2019b).

In totaal werden in 2017 71.490.000 materialen (waarvan 94,3 procent boeken) uitgeleend: 8,4 procent minder dan in 2015, en liefst 46,1 procent minder dan in 2005. Deze daling hangt samen met het eveneens dalende aantal bibliotheekleden, maar ook lenen deze leden gemiddeld steeds minder. Waar een bibliotheeklid in 2005 gemiddeld nog bijna 33 materialen per jaar leende, waren dit er in 2017 nog maar 19 (CBS 2019b, KB 2019c).

Het afnemend aantal uitleningen betreft alle soorten materialen, maar de daling verloopt het snelst bij boeken voor volwassenen. Bij jeugdboeken is de krimp de laatste jaren – mede door het toenemend aantal jeugdleden – afgezwakt. Sinds 2015 worden hierdoor meer jeugdboeken dan boeken voor volwassenen uitgeleend (CBS 2019b).

In aanvulling op fysieke boeken kunnen bij de bibliotheek sinds 2014 ook e-books geleend worden. Het aantal digitale uitleningen groeide hard in 2015 en 2016, maar deze groei vlakte iets af in 2017, toen ruim 3,2 miljoen e-books werden uitgeleend. Deze uitleningen bestaan voor het overgrote deel uit boeken voor volwassenen (86,2 procent) en fictieboeken (83,8 procent) (CBS 2019a).

Een opvallende groeicategorie in het aantal uitleningen betreft de uitleen van luisterboeken. Tussen 2015 en 2017 vervijfvoudigde het aantal uitgeleende luisterboeken van 171.110 naar 890.540 (CBS 2019a, KB 2019d). Deels zal dit een gevolg zijn van het toegenomen aanbod, maar het succes van podcasts en de aandacht die diensten als Storytel voor luisterboeken genereren zullen hierin vermoedelijk eveneens een rol spelen.