Diversiteit, gelijkwaardigheid en inclusie

Periodiek onderzoek in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap naar de diversiteit van personeel, adviseurs en toezichthouders in de culturele en creatieve sector. Het gaat voornamelijk om meerjarig gesubsidieerde culturele en creatieve instellingen. Uit het onderzoek blijkt dat een groot en groeiend deel van de gesubsidieerde instellingen en de kunstraden, cultuurfondsen en adviesorganen vindt dat het personeel en de raad van toezicht / het bestuur van een culturele instelling een afspiegeling dient te zijn van de bevolking in de stad/regio. Ook vinden vrijwel alle respondenten dat diversiteit een kwalificatie is waarmee rekening moet worden gehouden bij het vervullen van vacatures. Het lukt sinds de vorige meting in 2018 meer culturele instellingen om het vergroten van de diversiteit actief mee te nemen in de bedrijfsvoering. In de cijfers blijkt dat de culturele en creatieve sector diverser wordt, maar nog steeds iets achterloopt op het totaal van werknemers in Nederland.
Onderzoeksrapport + beleidsreactie van Minister Bruins + beslisnota.

Dit onderzoek naar de positie van vrouwelijke beeldend kunstenaars in Nederland focust op hun arbeidsmarktpositie, carrièreverloop en representatie. Er worden nieuwe cijfers gepubliceerd en bestaande onderzoeken kritisch tegen het licht gehouden. Daarnaast zijn er gesprekken gevoerd met de beeldendekunstsector. Uit dit onderzoek blijkt dat het jaarinkomen van vrouwelijke beeldend kunstenaars 20 procent lager is dan van mannelijke collega's. De gemiddelde inkomensongelijkheid is wel kleiner in vergelijking met alle overige creatieve beroepen. Daar is het inkomensverschil van vrouwen 33 procent lager ten opzichte van mannen. Het overgrote deel van de alumni van autonome beeldendekunstopleidingen tussen 2002-2022 is vrouw (64 procent) terwijl op de arbeidsmarkt maar een kleine meerderheid van de werkzame beeldend kunstenaars tussen 2017-2022 vrouw is (54 procent). Ongelijke representatie: Er is de afgelopen jaren vooruitgang geboekt, zo blijkt uit dit onderzoek. Sommige claims over de achtergestelde positie van vrouwen op de arbeidsmarkt kunnen worden genuanceerd. De Boekmanstichting constateert tegelijkertijd dat er nog steeds ongelijke kansen zijn tussen mannen en vrouwen in de beeldende kunstsector. Met name op het gebied van representatie hebben vrouwen een achtergestelde positie. Het gaat dan onder andere over de samenstelling van de collectie en hoe deze werken worden gepresenteerd.

Dit advies van de Nederlandse Unesco Commissie roept op om de diversiteit aan cultuuruitingen die Nederland rijk is te waarderen, te stimuleren en veel meer te benutten. De Commissie constateert dat de brede diversiteit van cultuuruitingen in Nederland nog lang niet altijd door het beleid wordt gezien en op waarde geschat. Zelfs niet wanneer het gaat om de grootste culturele (jongeren)bewegingen van deze tijd, zoals the culture. De Unesco Commissie concludeert in haar advies dat: bepaalde vormen van culturele expressie en creativiteit worden gemarginaliseerd of genegeerd. Door een gebrek aan representatie binnen traditionele culturele instellingen, programma’s en fondsen worden biculturele jongeren onvoldoende bereikt en een groot potentieel blijft onbenut. De traditionele route naar cultureel succes, via formele opleidingen en geaccrediteerde instituten, staat nog altijd bekend als de beste. Hierdoor worden autodidacte makers, die veel voorkomen in the culture, vaak over het hoofd gezien of niet serieus genomen.