Met de bundel Theater moet schuren! wordt afscheid genomen van Het Theaterfestival en zijn bevlogen directeur, Arthur Sonnen, directeur vanaf de oprichting in 1987 tot aan de opheffing in 2004. Maar het gaat niet over Arthur Sonnen, noch over Het Theaterfestival. In plaats daarvan is het gewijd aan een thema dat Arthur na aan het hart ligt: de maatschappelijke opdracht van het theater, een thema met een grote actualiteit en reikwijdte.
In zijn openingsessay, ‘Agenda voor het denken over theater’, zet cultuurcriticus Paul Kuypers de toon. In deze open brief aan Arthur Sonnen roept hij theatermakend en theaterminnend Nederland en Vlaanderen op zich te buigen over topics die hij essentieel acht voor het theater om te overdenken.
Terwijl het theater het publiek zou moeten confronteren met donkere, verzwegen of verborgen kanten van het bestaan, wordt het bij de uitvoering van deze opdracht gehinderd door vergaande ontwikkelingen op het niveau van de taal en de cultuur.
Theater dat zich met maatschappelijke en politieke thema’s bezighoudt valt terug op een actualiteit die incidenteel en anekdotisch is: het sociale bestaan en persoonlijke leven raken steeds meer gefictionaliseerd.
Het theater heeft moeite zijn verbeeldingskracht te bewaren in deze relatie tussen werkelijkheid en fictie. Woorden zijn de directe uitdrukking geworden van emoties en sensaties. Het theater is overwoekerd door psychologische noties en praktijken.
Het beeld is het woord, het eigenlijke instrument van het theater, gaan vervangen. De instrumentalisering van de taal verhindert niet alleen een nieuw engagement, maar zet ook de Nederlands-Vlaamse taal- en cultuurgemeenschap onder druk.
Daarnaast zorgen conflicten binnen de cultuur op het vlak van etniciteit voor onrust in die gemeenschap. In Vlaanderen bestaat een afkeer van het vreemde, de Maghreb en de islam, in Nederland is het ideaal van de multiculturele samenleving vervangen door een op assimilatie gerichte ‘autochtone’ cultuur.
De auteurs in deze bundel gaan ieder, vanuit wisselende invalshoeken, in op deze topics en werken ze op eigen wijze uit.
Auteurs:
Schelto Patijn, Ineke van Hamersveld, Monica van Steen, Paul Kuypers, Johan Thielemans, Ewald Engelen, Martin Schouten, Henk Kleijer, Ger Tillekens, Tom Blokdijk, Marianne Van Kerkhoven, Kees Vuyk en Liesbeth Levy.