Het plotselinge overlijden van oud-directeur Cas Smithuijsen op 24 september 2025 heeft het team van de Boekmanstichting diep geraakt. Maar liefst 28 jaar lang (1986-2014) was Cas het gezicht van de Boekmanstichting.
Onder zijn leiding maakte de organisatie een grote ontwikkeling door. Al kort na zijn aantreden nam Cas het initiatief tot het oprichten van het tijdschrift Boekmancahier, later omgedoopt tot Boekman. In 2013, een jaar voor zijn pensioen, lanceerde hij de Cultuurindex Nederland, de voorloper van de huidige Cultuurmonitor. In tussenliggende jaren toonde Cas zich voor zijn medewerkers een even inspirerende als hartelijke aanvoerder.
Van een organisatie die zich dicht tegen de wetenschap bewoog, ontwikkelde de Boekmanstichting zich onder de regie van Cas tot een breed toegankelijk kenniscentrum dat actuele thema’s in de culturele praktijk van duiding voorzag. Met de genoemde Cultuurindex onderkende Cas op het juiste moment het toenemende belang van data voor de onderbouwing van het cultuurbeleid.
Cas gaf – nationaal en internationaal – met verve invulling aan zijn rol als boegbeeld van de organisatie. Hij was een geboren netwerker en wist de Boekmanstichting stevig te positioneren als intermediair tussen de werelden van beleid, onderzoek en culturele praktijk. Ondertussen bouwde hij aan een indrukwekkende reeks publicaties. In 2001 promoveerde hij aan de Universiteit van Amsterdam op het proefschrift Een verbazende stilte. Klassieke muziek, gedragsregels en sociale controle in de concertzaal. Na zijn directeurschap bij de Boekmanstichting werd Cas in 2015 benoemd tot bijzonder hoogleraar Kunst en Cultuur aan de Radboud Universiteit. Met eenzelfde enthousiasme en gedrevenheid verbond hij ook daar de academische en culturele praktijk.
De visie van Cas, zijn verbindende leiderschap, de onbegrensde nieuwsgierigheid, de grote liefde voor de kunst en zijn hartelijke persoonlijkheid zijn allemaal bepalend geweest voor de ontwikkeling van de Boekmanstichting tot hét Nederlandse kenniscentrum voor kunst, cultuur en beleid.
We zijn dankbaar voor alles wat hij voor de culturele sector in het algemeen en voor onze organisatie in het bijzonder heeft betekend.
Onze gedachten zijn bij Jolien, Doortje en Luce.
Fotocredit: Annemoon van Hemel