Boekman 97

Hoe is het gesteld met de kunst en cultuur in Nederland? En zat daar door de jaren heen verandering in? Om deze vragen te kunnen beantwoorden is de Cultuurindex Nederland opgezet.

De culturele sector is in transitie. Culturele praktijken veranderen door digitalisering. Participatie laat na een aanvankelijk stijging een daling zien, ondanks grotere capaciteit en concurrentiekracht. Statistieken winnen aan zeggingskracht als ze in een onderlinge samenhang kunnen worden gepresenteerd en vergeleken. Met de Cultuurindex Nederland is daarmee een begin gemaakt.

De eerste editie van de Cultuurindex Nederland (CiN) en de rapportage daarover in Boekman 97: De Staat van Cultuur konden er komen dankzij de inspanning en steun van een groot aantal personen en instellingen. Zij deelden hun inzichten en (kern)cijfers met de samenstellers van de Cultuurindex en de redactie van De Staat van Cultuur in royale mate. Wij zijn hen dan ook zeer erkentelijk voor hun enthousiasme en medewerking.

Musea, festivals, muziekscholen, theaters, dansgezelschappen, poppodia, bibliotheken… Allemaal zijn ze dag in dag uit bezig met het produceren, presenteren en beheren van een cultureel product. Het is niet verrassend dat de kwaliteit van dat product voor deze instellingen belangrijk is en heel veel aandacht krijgt. Dit is hun missie, het is waar alles om draait. Toch is alleen daarmee bezig zijn al tijden niet meer voldoende om je staande te kunnen houden. Subsidiegevers en sponsors voeren de druk op culturele organisaties op om te bewijzen dat ze ertoe doen, en nemen daarbij geen genoegen meer met alleen een verwijzing naar de intrinsieke kwaliteit van het cultuurproduct. Steeds vaker vragen ze om harde cijfers over het effect van kunst en cultuur in de samenleving: hoeveel mensen zijn er bereikt, hoeveel euro’s uitgegeven, wat levert het de regionale economie op?

Wie weet hoeveel hedendaagse kunst er in Nederland jaarlijks wordt verkocht, mag het zeggen. Cijfers zijn schaars, onbetrouwbaar of moeilijk vergelijkbaar. Over jaarreeksen, die het mogelijk maken om iets te zeggen over trends binnen de markt, kunnen we alleen maar dromen.

Elke ochtend rond half acht surfen honderden programmamakers en tv-directeuren naar de site van de Stichting Kijkonderzoek. Of men raadpleegt de app van die club. En dan is het zuchten of juichen. De kijkcijfers van de vorige avond zijn er weer; in elk dipje wordt al gauw een verontrustende trend vermoed; in elk piekje een succes. En voor je het weet denkt een directeur dan aan zijn leden (bij de publieke omroep) of adverteerders (bij de commerciëlen) en is de beslissing over doorgaan of stopzetten dichtbij.

Overzicht van nationale monitoren oftewel periodieke onderzoeken, met een landelijke reikwijdte, op het terrein van kunsten en erfgoed, media en entertainment, en creatieve zakelijke dienstverlening. Het overzicht bevat informatie over de doelstelling en zo mogelijk, recente bevindingen van de monitoren.

Selectie van eenmalige statistische onderzoeken, nationaal en op landelijk niveau, verschenen sinds 2010.