Piraterij is van alle tijden, zo blijkt uit Peter Decherney’s uitgebreide geschiedenis van het auteursrecht in de Amerikaanse film-, televisie- en nieuwemedia-industrie. En dat is alleen maar gezond, stelt de auteur: het zijn tekenen van een media-industrie die zich voortdurend ontwikkelt. Volgens Decherney, universitair hoofddocent Filmstudies aan de universiteit van Pennsylvania, wordt er binnen filmhistorisch onderzoek te weinig aandacht besteed aan auteursrechtelijke praktijken, terwijl deze van grote invloed zijn (geweest) op de filmproductie. De hoofdstukken van de publicatie volgen de technologische ontwikkelingen, van de uitvinding van film tot het uitzenden van films op televisie en de invloed van internet. De auteur begint met filmpionier Thomas Edison en zijn tijdgenoten, die films zonder naamsvermelding of auteursvergoedingen op boeken, toneelstukken en cartoons uit de krant baseerden en zelfs andermans films shot voor shot kopieerden. Decherney noemt de tijd waarin de grote Hollywoodstudio’s ontstonden zelfs de ‘Gouden Eeuw van plagiaat’: Charlie Chaplin, Billy Wilder en de Marx Brothers zijn slechts enkelen die te maken kregen met rechtszaken vanwege schending van auteursrechten. Wel hielp het kopieergedrag de perfecte genrefilm te definiëren, zo stelt de auteur. Ook in de daaropvolgende hoofdstukken wordt duidelijk dat Hollywood zich al sinds het begin van de 20ste eeuw in een spagaat bevindt tussen het beheren van intellectueel eigendom enerzijds en makers die op andermans werk voortborduren om nieuwe films te creëren anderzijds. Een spagaat bestaat er ook tussen makers, studio’s en de markt: onder anderen de regisseurs George Lucas en Terry Gilliam hebben studio’s aangeklaagd omdat ze niets te zeggen hadden over het uitzenden van hun werk op televisie. In het digitale tijdperk en het publieke domein is het auteursrecht nog omvangrijker: amateurfilmers, gebruikers die bestanden met elkaar uitwisselen en internetondernemers moeten het eigen intellectueel eigendom beschermen en dat van anderen respecteren. Hoewel Decherney de noodzaak en het belang inziet van auteursrechten en organisaties die deze reguleren, pleit hij voor (en is hij overtuigd van) een systeem waarin de rol van zulke organisaties en die van auteurs beter in balans zijn: film- en televisiemakers hebben volgens hem nog altijd te weinig inspraak als het gaat om regelgeving – die op haar beurt nog te weinig transparant is. (Kim van der Meulen)
P. Decherney – Hollywood’s copyright wars: from Edison to the internet – New York: Colombia University Press, 2012 – ISBN 9780231159463 – Prijs: 39,60 euro
