De steeds complexer wordende samenleving vraagt publieke instellingen, waaronder een groot deel van de cultuursector, om responsief te zijn – maar hoe doe je dat? Tijdens de Cultural Currency Conference zochten we naar antwoorden op deze vraag. Culturele werkers, architecten, onderzoekers, organizers, ambtenaren en artiesten kwamen samen tijdens de 3-daagse conferentie.
Op 17, 18 en 19 november vond in het Keilepand in Rotterdam de Cultural Currency Conference plaats, georganiseerd door de Niteshop, de Nederlandse Unesco Commissie en de Boekmanstichting. Tijdens het drie-daags evenement gingen experts vanuit zowel de leefwereld van de Culture als de systeemwereld met elkaar in gesprek over het vormgeven van een toekomstbestendige samenleving. Daarnaast werd het Keilepand verrijkt met fotografie, film en beeldende kunst onder de naam Money Trees is the Perfect Place for Shade.
Dag 1: On(ver)vangbaar
Op vrijdagmiddag presenteerde de Nederlandse Unesco Commissie haar adviesrapport met veelzeggende titel ‘On(ver)vangbaar: de innovatieve kracht van de culture‘, met een overtuigend advies om de diversiteit aan cultuuruitingen in Nederland te zien, te erkennen en te stimuleren. Na een introductie van Kathleen Ferrier, voorzitter van de Nederlandse Unesco Commissie, volgde een inspirerende voordracht van Munganyende over het meten van cultuur als cultuur op zoveel momenten even onzichtbaar als onlosmakelijk aan mensen verbonden is en juist aan de randen van de maatschappij nieuwe vormen aanneemt.
Hierna volgde een panelgesprek met experts vanuit the Culture onder leiding van Martin van Engel, voorzitter van de adviescommissie. In het panel kwamen aan het woord Munganyende (auteur en professor in Beyncéology bij ArtEZ), Halima el Ghamarti (directeur-bestuurder bij BOKS jongerencultuurhuis) en Jonathan Donken (medewerker Cultuurparticipatie LKCA) over het proces dat ten grondslag heeft gelegen aan het advies van de Nederlandse Unesco Commissie. Daarbij werd onder ander de vraag op tafel gelegd over het systemische onderscheid tussen materieel en immaterieel erfgoed, een onderscheid dat in de leefwereld van the Culture als van nature door elkaar loopt en met elkaar is verweven.
Na afsluiting van het panel werd het rapport aan Gunay Uslu, demissionair staatssecretaris voor Cultuur en Media, aangeboden. ‘Instellingen hebben geen toekomst als ze niet investeren in jongeren, en als ze niet diverser en inclusiever programmeren. Over 50 jaar zal ‘the Culture nog bestaan, de vraag is of dat ook geldt voor instellingen’, aldus Uslu.
Dag 2: Campus voor Alledaagse Kennis
De tweede dag van de Cultural Currency Conference stond in het teken van de Campus voor Alledaagse Kennis. Dit is een ontwerpend onderzoek van Concrete Blossom waarbij de buurt en haar bewoners worden betrokken om hun kennis in te zetten voor de migrantenwijk van de toekomst. Malique Mohamud, oprichter en creatief directeur van Concrete Blossom, presenteerde samen met Aki Negate (onderzoeker Concrete Blossom) de visie van waaruit het bureau hun rol in de samenleving inneemt. Concrete Blossom opereert in de lacune tussen een alsmaar terugtrekkende overheid (het systeem) en burgers aan de randen van de samenleving (leefwereld).
Via een tweetal panels onder leiding van Jasmin Sharif, programmamaker bij de Boekmanstichting, werd de afstand tussen de leefwereld van de Buurt en de systeemwereld van beleidsmakers, onderzoekers en architecten inzichtelijk gemaakt. In het eerste panel kwamen de ervaringen van deelnemers aan de Campus van Alledaagse kennis naar voren: Nabiha Zaïd (ontwerper bij The Niteshop), Vincent Akachar (oprichter Hef Gym) en Fabie Soares (oprichter All Dae). Vanuit een persoonlijke betrokkenheid bij de buurt hebben elk van deze deelnemers een geheel eigen impact op hun omgeving, waarbij nieuwe vormen van ruimtegebruik en sociale functies ontstaan die aansluiten bij het DNA van de buurt. Samen met the Niteshop zetten ze deze kennis in om antwoord te geven op maatschappelijke vraagstukken die in de Buurt leven.
In het tweede panel kwamen sprekers aan het woord uit de systeemwereld. Hen werd gevraagd hoe zij omgaan met de verantwoordelijkheid om binnen het systeem meer ruimte en erkenning te geven aan de ontwikkelingen die zich in de leefwereld van de sprekers uit het eerste panel afspelen en de kennis die daar leeft. Aan het woord kwamen: Maartje Goedhart (coördinator onderzoek bij de Boekmanstichting), Marcel Dela Haije (stadsmarinier Lombardijen bij gemeente Rotterdam) en Nathalie de Vries (mede-oprichter van Rotterdams architectenbureau MVRDV). Aan de hand van een beeld dat elk van de sprekers had meegenomen vertelden ze over de manier waarop ze vormgeven aan de zoektocht die past bij het openen van het systeem voor stemmen en perspectieven die niet nog weinig (of niet) worden gehoord door beleids- en plannenmakers. Je bekijkt de presentatie en panelgesprekken hieronder terug:
Dag 3: Post-colonial urban futurism
De laatste dag van de Cultural Currency Conference bracht verschillende steden, werelden en tijden samen. Denkers, doeners en organizers reflecteerden op het idee van post-colonial urban futurism. De middag bestond uit presentaties van Afaina de Jong (Studio AFARAI), Massih Hutak en Terra Dakota Stein (Verdedig Noord), Cye Wong-Loi-Sing (Brand New Guys) en Jerald Cooper (HOODMIDCENTURY). Uiteenlopende perspectieven als deze gaven vorm aan de mogelijkheden en maakbaarheid van steden middels cultuur. De middag werd geopend met een diepte-interview met Saundra Williams.
Vanuit de Boekmanstichting was Jasmin Sharif betrokken bij de organisatie, opzet van het programma en modereren van panelgesprekken. De conferentie is onderdeel van onze langer lopende samenwerking met Concrete Blossom waarin we de beleids- en praktijkwereld dichter bij elkaar pogen te brengen.
Fotografie door Sethi Djegane Gueye