Via cultuur naar een duurzame stad

In het rapport Culture & climate change: 14 world cities tackling climate change through culture is gekeken naar veertien steden die deel uitmaken van de World Cities Culture Forum, een samenwerking tussen 38 wereldsteden die cultuur als vitaal zien voor de toekomst van de stad. [1] Al deze steden werken actief aan verduurzaming, en doen dat in samenwerking met de culturele en creatieve sector. Dat juist grote steden met milieuvraagstukken aan de slag gaan, en daarbij cultuur als middel gebruiken, is volgens de auteurs van het rapport goed te verklaren. Steden zijn een belangrijke bron van CO2-uitstoot, waar bovendien de gevolgen van klimaatverandering goed zichtbaar zijn. Daarnaast speelt in veel steden het culturele leven een belangrijke rol:

The cultural life of cities connects citizens to one another, and to their values, offering a critical platform to influence, inspire and lead public engagement on climate and the enviroment. When cultural and creative industries take greater care and responsibility for the global climate and environment, so do their communities and audiences.

Om in kaart te brengen wat de onderzochte steden precies doen, zijn good practices geïnventariseerd op vier gebieden: creatieve programma’s en campagnes, ondersteuning, samenwerkingsverbanden en innovatie, en beleid en strategie. Hierbinnen signaleren de auteurs zes trends:

1. Het leveren van een bijdrage aan een duurzamere stad wordt steeds vaker expliciet als doel opgenomen in het stedelijke cultuurbeleid.
2. Binnen de stadsbesturen wordt er vaker samengewerkt tussen cultuur- en milieudepartementen.
3. Binnen de culturele programmering is steeds meer aandacht voor klimaat- en milieuvraagstukken.
4. De onderzochte steden bouwen voort op hun eigen lokale context, cultuur en geschiedenis om een antwoord op verduurzamingsvraagstukken te geven.
5. De onderzochte steden experimenteren zelf met nieuwe, duurzame manieren van stedelijk samenleven.
6. De onderzochten steden zien verduurzaming steeds meer als een kans voor innovatie en ondernemerschap.

De in het rapport gepubliceerde stedenprofielen die aan deze trends ten grondslag liggen, bieden inspirerende voorbeelden van wat steden zoal doen. Zo werken in Austin en New York kunstenaars in het stadsbestuur mee met het oplossen van maatschappelijke vraagstukken, kunnen in Amsterdam alle culturele instellingen gratis advies en ondersteuning krijgen, maken kunstenaars in Kaapstad van de extreme droogte van 2018 een krachtig verhaal vóór verduurzaming, en worden er wereldwijd talloze festivals, wetten en samenwerkingsverbanden vormgegeven om een bewuster gebruik van grond- en hulpstoffen te stimuleren of af te dwingen.

Aan steden die (actiever) in samenwerking met de culturele sector willen verduurzamen doen de auteurs van het rapport ten slotte verschillende aanbevelingen. Zo adviseren ze in kaart te brengen welke culturele initiatieven zich bezighouden met verduurzaming, omdat een dergelijk overzicht samenwerking vergemakkelijkt en organisaties kan inspireren. Daarnaast pleiten ze ervoor cultuur- en milieubeleid met elkaar in verband te brengen – zowel in regelgeving als organisatorisch. Als bestuur zou daarbij het goede voorbeeld gegeven moeten worden, bijvoorbeeld door bij kunst in de openbare ruimte te kiezen voor kunst die duurzaam geproduceerd is en een duurzame boodschap uitdraagt. Tot slot wordt aanbevolen de effecten van verduurzaming goed te monitoren. Niet alleen helpt deze monitoring bij bewustwording, ook laat deze zien waar het verduurzamingsproces nog aangescherpt en verbeterd kan worden.

Verder lezen?

Het rapport Culture & climate change: 14 world cities tackling climate change through culture is opgenomen in de catalogus van de Boekmanstichting. Interessant is daarnaast de uitgebreide publicatie Culture and climate change: handbook for city leaders, waarop dit rapport voortbouwt.