Voor de Nederlandse film, filmmakers en filmindustrie was 2015 een succesvol jaar, zo constateert het Nederlands Filmfonds. Ook Stichting Filmonderzoek is positief gestemd over de filmsector in de Bioscoopmonitor 2015. Maar wat vertellen de nieuwe cijfers over de filmsector in Nederland? De onderzoeken presenteren gemengde berichten.
Bioscoopaanbod en –bezoek
De productie van films in Nederland neemt toe, van 97 miljoen euro in 2011 naar 126,4 miljoen euro in 2015, zo laat het Filmfonds weten*. Er zijn bovendien meer films te zien in Nederland; in 2015 werden er 371 films uitgebracht in bioscopen, waarvan 61 Nederlandse producties (zie: Film Facts & Figures 2015). Dit aandeel van 16,4% ligt iets hoger dan in voorgaande jaren. Voor dit omvangrijke aanbod aan Nederlandse en buitenlandse producties is ook steeds meer ruimte, dankzij een groeiend aantal bioscoopdoeken en –stoelen. En het aantal bioscoopbezoeken, dat in de periode 2005-2013 al sterk toenam, groeit verder in 2015; werden er in 2013 nog 30,8 miljoen tickets verkocht, in 2015 waren dit er al 33 miljoen (zie: Bioscoopmonitor 2015).
Publiek voor Nederlandse films in bioscopen
Van alle verkochte bioscooptickets waren er in 2015 6,2 miljoen voor een Nederlandse film, een daling van 3% ten opzichte van 2014. Het aandeel van Nederlandse films in de totale bioscooprecette loopt daardoor – in vergelijking met 2014 – licht terug, van 19,7% naar 17,7%. Het record marktaandeel van 2011, vooral gerealiseerd dankzij de release van Gooische Vrouwen in dat jaar, kan zodoende niet langer geëvenaard worden (Zie: Film Facts & Figures 2015).
Maar de concurrentie van vooral Amerikaanse blockbusters is in 2015 dan ook groot. Zo zijn er meer dan een miljoen tickets verkocht voor James Bond Spectre (2 miljoen tickets), Minions (1,6 miljoen tickets), en Jurassic World (1 miljoen tickets). Maar weinig Nederlandse films kunnen aan dit succes tippen in 2015. Populair onder het Nederlandse bioscoopbezoek waren bijvoorbeeld Gooische Vrouwen 2 en Michiel de Ruyter, waarvoor respectievelijk ‘slechts’ 818 duizend tickets en 693 duizend tickets werden verkocht in 2015. Maar voor Gooische Vrouwen 2 werd al in 2014 een recordaantal tickets verkocht, namelijk 1 miljoen (zie: Film Facts & Figures 2015).
Filmfestivals
Naast het bioscoopcircuit worden films ook tijdens festivals vertoond. Het aantal vertoningen van Nederlandse producties op alle internationale film festivals schommelt. Hoewel het grote aantal vertoningen van Nederlandse films tijdens festivals in 2014 (1840) niet wordt geëvenaard, laat het aantal in 2015 (1392) wel een lichte toename ten opzichte van 2011 (1324).
Filmvertoningen tijdens de prestigieuze ‘A-filmfestivals’ – zoals het Filmfestival in Cannes – zijn echter vooral van belang voor de internationale positie van de Nederlandse filmindustrie. In 2015 zijn er 49 films uit Nederland geselecteerd voor deze festivals, zo blijkt uit de Film Facts & Figures 2015 van het Nederlands Filmfonds. In de periode 2012-2014 lag dit aantal nog rond de 39 (zie: Film Facts & Figures 2015).
DVD en Video-on-Demand
Nederlandse films kan men ook via DVD of Blu-ray bekijken. De verkopen van deze beelddragers zijn de laatste jaren sterk gedaald, blijkt uit de Cultuurindex Nederland. Maar de Nederlandse films hebben een steeds groter aandeel in deze verkoop; bijna 17% van alle verkochte DVD’s en Blu-ray's is van een Nederlandse film; in 2011 was dit percentage nog iets meer dan 11%. De daling in totale verkoop van films op DVD en Blu-ray is dus omvangrijker dan de daling in de verkoop van Nederlandse films op DVD en Blu-ray (zie: Film Facts & Figures 2015).
De daling in de verkoop van beelddragers wordt in verband gebracht met de opmars van Video-on-Demand (VOD) diensten zoals Netflix. Voor consumenten zijn de zeer grote collecties die bij deze Netflix en vergelijkbare diensten beschikbaar zijn heel aantrekkelijk, zo blijkt uit het toenemende aantal gebruikers van VOD diensten. Dit aantal groeide van 1,4 miljoen in 2011 naar 6,2 miljoen in 2015. Maar het Nederlands Filmfonds constateert dat in 2015 gemiddeld slechts 8% van alle beschikbare films op VOD diensten een Nederlandse productie was. Ook via dit kanaal zijn vooral Amerikaanse films relatief goed zichtbaar (zie: Film Facts & Figures 2015).
De Nederlandse filmsector maakt wisselende ontwikkelingen door. De bioscopen groeien en vertonen een groot aantal films. Maar Nederlandse titels worden nog ongeveer evenveel vertoond, met een redelijk stabiel aandeel in het totale bioscoopprogramma. Er zijn ook meer bioscoopbezoeken geteld in 2015, hoewel het aandeel van Nederlandse films in de totale bioscooprecette iets is gedaald. Daar staat tegenover dat er meer films van Nederlandse bodem voor belangrijke film festivals zijn geselecteerd. Op het internationale veld, wint de Nederlandse film terrein.
* Daarbij is geen rekening gehouden met inflatie.
Bronnen:
Film Facts and Figures (Nederlands Filmfonds, 2016)
Bioscoopmonitor 2015 (Stichting Filmonderzoek, 2016)
Foto: Wikipedia, Flickr / Travis Wise