Boekmanstichting Kenniscentrum voor kunst, cultuur en beleid

Home » Algemeen » Zij rusten in vrede

Zij rusten in vrede

Blog

Kort voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog promoveerde – op 6 juni 1939 - de Amsterdamse wethouder Emanuel Boekman op 'De overheid en kunst in Nederland'. Meer dan 80 jaar later is zijn naam nog altijd verbonden met de grondslagen van het Nederlands cultuurbeleid. Boekman werd gedreven door vooruitgangsidealen, maar kon niet om de oorlogsdreiging heen. In zijn inleiding voorvoelde hij al: ‘Het oogenblik waarop dit boek verschijnt, is vervuld van andere zorgen dan die voor bevordering van de kunst.’

Boekman-blog

04 mei 2020

Boekman-blog: Hierin licht een medewerker van de Boekmanstichting een cultureel onderwerp of een opvallende ontwikkeling naar keuze uit.

Auteur: Jan Jaap Knol

Nog geen jaar later vielen de Duitsers Nederland binnen. Boekman, van Joodse afkomst, wist zijn dochter en schoonzoon op 12 mei 1940 nog veilig op de boot te zetten naar Engeland [1] [2]. Maar toen hij zelf twee dagen later ook wilde ontkomen aan de gevreesde greep van de bezetter, was het te laat. Voor deze man die zo geloofde in vooruitgang en beschaving, moet de toekomst dusdanig beklemmend zijn geweest dat hij geen andere uitvlucht zag dan een zelfverkozen dood. 15 mei 1940 werd de sterfdag van deze begaafde bestuurder die stierf samen met zijn echtgenote, Jansje Nerden. Ze liggen begraven op de monumentale Joodse begraafplaats in Diemen.

[1] Ligtenberg, L. (2017), Mij krijgen ze niet levend. De zelfmoorden van mei 1940. Amsterdam, p. 25-29.

[2] Jansen, T en J. Rogier (1983), Kunstbeleid in Amsterdam 1920-1940 : Dr. E. Boekman en de socialistische gemeentepolitiek. Nijmegen, p.138-140.

Een paar maanden geleden ben ik er op een zondagochtend naartoe gefietst [3]. Het was die dag nat, koud en stil, maar dat droeg alleen maar bij aan de indringende ervaring. ‘Zij rusten in vrede’ staat er op hun witte gedenksteen die opvalt te midden van de meer eenvormige rijen om hen heen.

We zijn als stichting trots zijn naam te mogen dragen. Nog maar enkele jaren geleden waren – in het kader van de 4-5 mei herdenking – zijn beide kleindochters, woonachtig in Amerika, bij ons te gast in de studiezaal.

Ook in dit bijzondere jaar waarin we 75 jaar bevrijding mogen vieren, denken we aan Emanuel Boekman en Jansje Nerden.

In vrijheid te mogen leven: het is voor de kunst het allergrootste goed.

[3] Ondanks de precieze aanduiding op www.oorlogsgravenstichting.nl – vak C rij 20 nummer 45 – kon ik het graf niet direct vinden. Ik begon mijn zoektocht aan de Oud-Diemerlaan, de officiële entree van deze monumentale rustplaats, aangelegd aan het begin van de 20ste eeuw. In 1925 is het terrein echter doorsneden voor de aanleg van de spoorlijn richting Hilversum. Zodoende is er nog een tweede, veel groter grafveld en daar liggen Boekman en zijn vrouw begraven.

www.oorlogsgravenstichting.nl

Bron beeld

Beeld: Jan Jaap Knol

Notes

[1] Ligtenberg, L. (2017), Mij krijgen ze niet levend. De zelfmoorden van mei 1940. Amsterdam, p. 25-29.

[2] Jansen, T en J. Rogier (1983), Kunstbeleid in Amsterdam 1920-1940 : Dr. E. Boekman en de socialistische gemeentepolitiek. Nijmegen, p.138-140.

[3] Ondanks de precieze aanduiding op www.oorlogsgravenstichting.nl – vak C rij 20 nummer 45 – kon ik het graf niet direct vinden. Ik begon mijn zoektocht aan de Oud-Diemerlaan, de officiële entree van deze monumentale rustplaats, aangelegd aan het begin van de 20ste eeuw. In 1925 is het terrein echter doorsneden voor de aanleg van de spoorlijn richting Hilversum. Zodoende is er nog een tweede, veel groter grafveld en daar liggen Boekman en zijn vrouw begraven.

Bekijk meer: Algemeen

Algemeen / november 2, 2020

Techniek, tastzin en toegankelijkheid
Algemeen / augustus 4, 2020

Je kunt het meisje wel uit het theater halen, m...
Algemeen / juli 24, 2020

De werking van de steunmaatregelen voor kunsten...

Partners & subsidiënten