LUX Nijmegen is een filmhuis en podium voor debat, theater, muziek, dans en andere culturele programma’s. De programmering biedt via de pijlers film, podium, debat en educatie een kritisch platform waarin kunst, wetenschap en maatschappelijke thema’s centraal staan. Onafhankelijk en vrijzinnig. Hoe programmeert LUX in tijden van corona en hoe ziet ze de toekomst tegemoet? Een interview met directeur-bestuurder Pien Houthoff en manager programma Jessica de Jaeger.
Hoe hebben jullie je programmering aangepast toen de lockdown begon? Zijn jullie uitgegaan van het online beschikbaar maken van bestaande programmering, of zijn jullie naar andere vormen gaan kijken?
De Jaeger: ‘Film is onze core business. Dit konden we direct vrij gemakkelijk online aanbieden via Picl. Zo konden we ons aanbod blijven delen met het publiek. Daarna zijn we snel gaan zoeken hoe we de verbinding met het publiek persoonlijker konden maken dan enkel de mogelijkheid van het streamen van een film. Zo zijn we online introducties, nabesprekingen en Q&A’s gaan organiseren rondom ons filmprogramma. Daarbij is het publiek online live aanwezig en dus toch ‘een soort van’ in de zaal. Het publiek moest daar wel even aan wennen en we weten nog niet al ons publiek te bereiken – een belangrijk deel daarvan is bovendien wat ouder en beweegt zich minder makkelijk online. We kunnen nu nog niet goed meten welke doelgroepen we precies aanspreken online. Maar we zien hierin wel een kans voor de toekomst: online geeft de mogelijkheid om een bredere doelgroep te benaderen.’
Houthoff: ‘In de tussentijd heeft het Go Short filmfestival niet plaats kunnen vinden. Er was wel een online variant met een aantal live componenten, zoals een award show en een afterparty waar het publiek vanuit huis aan deel kon nemen. Momenteel intensiveren we de samenwerking met grote Nederlandse filmfestivals om kennis uit te wisselen over het draaien van een filmfestival in deze corona-tijd. Dat gesprek wordt gevoerd met Cinekid, IDFA, IFFR en het Nederlands Filmfestival. Hoe kunnen we een nieuwe vorm vinden waarbij een zo breed mogelijk publiek door het hele land bereikt wordt? Ook als er weer mensen de zaal in mogen, zal nog niet iedereen naar de festivals af willen reizen.’
De Jaeger: ‘Voor ons theaterprogramma geldt dat we minder snel konden schakelen dan met film via Picl. Inmiddels hebben we een programma geïnitieerd met drie lokale theatergroepen onder de titel TussenTijd. We vragen hen wekelijks een item te maken aan de hand van verschillende thema’s die aan de coronacrisis raken: angst, isolatie, verbinding, hoop, tijd, online leven, en de toekomst. Het maken van zo’n item kan de theatergroep natuurlijk ook alleen online doen. Wat doet dat met het gezelschap? Elke twee weken presenteert iedere groep een item die we bij elkaar monteren tot een aflevering van 20 minuten. Daarin reflecteren ze op hun huidige situatie waarin ze niet door kunnen met repeteren en optreden en waarin hun dagelijkse situaties zijn veranderd. Hoe beïnvloedt dit hun maken en hun zijn? Ons publiek kan deze serie via ons YouTube-kanaal bekijken. Deze serie blijven we de komende maanden doorzetten, deels online en deels offline.’
Hoe reageert jullie publiek op de (nieuwe) online programmering? Zowel wat betreft bezoekersaantallen, als hun beleving?
De Jaeger: ‘We merken dat het publiek moet zoeken en wennen. Ze moeten ons op een andere manier vinden, maar de reacties die we – vooral via sociale media – krijgen zijn positief.’
Houthoff: ‘Veel aanbod is van tevoren opgenomen, maar als het live is zien we meer interactie. In de afgelopen weken hadden we een samenwerking met InScience [International Science Film Festival Nijmegen, red.], waarbij we met een online live programma toch een zaal vol mensen trokken die participeerden in het gesprek. Maar de echte beleving mist wel, normaal gesproken heb je het fysieke samenzijn in de zaal. Daar proberen we nu varianten op te vinden. Reguliere filmcursussen doen we bijvoorbeeld online. Het publiek reageert hier weliswaar goed op maar het voelt als een tussentijdse oplossing. LUX is een ontmoetingsplek, het zal fijn zijn om mensen straks weer bij elkaar te kunnen brengen.’
De Jaeger: ‘Voor ons debatprogramma hebben we De Beschouwing geïntroduceerd, een debatprogramma waarin op een meer diepe, filosofische manier wordt gesproken over wat de huidige situatie betekent, onder begeleiding van een gespreksleider. Daarvoor hebben we bewust voor een kleine vorm gekozen: 14 personen kunnen er aan deelnemen. Voor de kaartjes voor deelname vragen we een symbolisch bedrag van 3 euro. Dat is natuurlijk ook een belangrijk vraag: hoe ga je online om met entreevragen? We kunnen niet alles online gratis aanbieden, maar tegelijkertijd weten we ook niet precies wat het publiek wil en wat het ervoor over heeft.’
Houthoff: ‘We zijn momenteel ook aan het kijken of we meer kunnen investeren in de uitbreiding van ons digitale platform. Ook op het gebied van educatie zoeken we naar nieuwe vormen.’
De Jaeger: ‘We willen inderdaad meer toewerken naar een hybride vorm van offline en online. Daarmee kunnen we ook inspelen op een mogelijk nieuwe besmettingsgolf, of juist weer volledig offline doorpakken. Online biedt ons daarnaast de mogelijkheid om een bredere en met name jongere doelgroep te trekken.’
Welke ervaring zouden jullie willen delen met andere instellingen?
De Jaeger: ‘Theaterprogramma’s vragen vaak om een groter publiek dan wij ruimte kunnen bieden in een anderhalvemetersamenleving. Daarom kijken we samen met andere podia in Nijmegen, maar ook Arnhem, hoe we elkaars locaties kunnen gebruiken om zo goed mogelijk te programmeren. Die samenwerkingen zijn van groot belang bij het heropbouwen en heropenen na de lockdown.’
Hoe gaan jullie de heropening verder aanpakken en zorgen dat jullie programma kan draaien in een anderhalvemetersamenleving? Hoe pakt het heropenen financieel uit voor jullie?
Houthoff: ‘Op 1 juni om 12:00 zijn we weer geopend. Het voelt alsof we een nieuw theater aan het openen zijn: vanaf de oprichting zijn we gewend om 365 dagen per jaar open te zijn. Nu zijn we tweeënhalve maand dicht geweest én er is in de afgelopen tijd veel veranderd. In eerste instantie starten we het filmprogramma en gaan we testen hoe de routing door het pand en begeleiding van het publiek uitpakken. Daarna gaan we het langzaam verder uitbouwen. Het is een investering om open te gaan, maar juist vanwege onze maatschappelijke rol is het belangrijk dat we dit wel doen. We hebben een vrij toegankelijk medium – namelijk film – waardoor we makkelijk aanbod kunnen leveren, waar dat voor andere kunstdisciplines ingewikkelder is. Financieel is het sowieso een verloren jaar, maar we moeten open gaan willen we überhaupt verder kunnen. We maken dankbaar gebruik van steunmaatregelen en hebben goed contact met de gemeente.’
Is er al ruimte om naar de langere termijn te kijken?
Houthoff: ‘Op een gegeven moment zal er naar verwachting een vaccin komen, maar door wat we nu meemaken zijn we in ieder geval beter voorbereid op een eventuele volgende lockdown. Mocht het zover komen, dan hebben wij nu snel een aantal scenario’s klaar. We bereiden ons op de toekomst voor door te onderzoeken en experimenteren met andere vormen, waaronder dus het opzetten van samenwerkingen met andere zalen en partners in onze omgeving. Dat zal op de lange termijn veel opleveren. Maar laat ik duidelijk zijn: bij een tweede lockdown zijn extra steunmaatregelen absoluut noodzakelijk voor de culturele sector, zonder zal het voor de meerderheid funest zijn.’
Dit artikel is onderdeel van het coronaplatform voor onderzoeksvragen en kennisdeling in cultuur, waarmee de Boekmanstichting een bijdrage wil leveren aan het gesprek over de impact en gevolgen van de coronapandemie op de culturele sector. Wilt u in contact komen met ons over dit initiatief of een bijdrage leveren? Stuur dan een bericht.
Verantwoording beeld: LUX Nijmegen
