Coronaplatform

Wat zijn de effecten van de coronacrisis en steunmaatregelen in de culturele sector? Dit onderzoek richt zich op de gevolgen van de coronacrisis voor organisaties in de culturele en creatieve sector in 2020. Met de coronamonitor wordt zowel de schade voor de organisaties en de zzp’ers binnen de sector als de effecten van de steunmaatregelen in beeld gebracht. Dit geschiedt op basis van een naar deelsector en grootteklasse gestratificeerde steekproef onder circa de helft van de organisaties in de geselecteerde delen van de sector. Conclusie: de coronasteun werkt. Zonder deze steun waren veel culturele organisaties diep in de rode cijfers beland. Wel laat het onderzoek een groot verschil zien tussen de meerjarig gesubsidieerde en de overige organisaties. De culturele organisaties die het meest afhankelijk zijn van publieksinkomsten, worden bovenmatig hard geraakt. Zo zagen de poppodia en de vrije producenten zo’n 95% van hun eigen inkomsten verdwijnen. De coronasteun compenseerde dit niet voldoende. Andere grote verliezers zijn de zelfstandigen: gemiddeld is er 55% op hen bezuinigd.

De raad stelt in dit advies dat het economisch belang van de culturele sector groot is. Daarnaast is de bijdrage van cultuur aan het ‘samen’ in de samenleving belangrijk. De culturele sector kan daarmee een essentiële rol vervullen in de volgende fase van herstel na pandemie: als banenmotor voor economisch herstel, als bindmiddel in een samenleving waar tweedeling dreigt en als bron van verbeeldingskracht rond grote maatschappelijke vraagstukken. Cruciaal hierin is dat de noodsteun wordt gecontinueerd en er een herstelplan komt, dat de sector rust en ruimte krijgt via verlenging van het coulancebeleid en van de cultuurplanperiode, en dat er structureel wordt geïnvesteerd in de weg naar duurzame transformatie. De raad ziet drie sporen van interventie voor herstel: een blijvende inzet op digitalisering, een eigentijdser cultuurbestel en een betere verankering van cultuureducatie in het onderwijs.

Dit boek is een poging om de impact van de coronacrisis op de Nederlandse samenleving beter te begrijpen. Het richt de blik specifiek op de sociaal-maatschappelijke en juridische aspecten van de crisis. Hoe beïnvloedt de pandemie de rechtspraak? Wat zijn de gevolgen van de maatregelen voor de openbaarheid van strafzittingen? Wat doet social distancing met mensen die zich, bijvoorbeeld vanwege huiselijk geweld, al in een onveilige situatie bevinden? Welke metaforen gebruiken Nederlandse politici om de pandemie te duiden? Hoe bieden cultuuruitingen, zoals films en romans, houvast in de omgang met de pandemie? En hoe werd in het verleden eigenlijk omgegaan met epidemieën?
Bevat 'Steun voor een sterk geraakte sector. Over de impact van de coronacrisis en de steunmaatregelen op de culturele sector' geschreven door Rogier Brom en Bjorn Schrijen (onderzoekers bij de Boekmanstichting).